Tue, 15 October 2024
Με τριγμούς φαίνεται ότι αρχίζει η διαδικασία μετάβασης της εξουσίας από την τέταρτη στην πέμπτη γενιά ηγετών όπως αποδεικνύει η έκκληση για μεταρρυθμίσεις του Πρωθυπουργού Γουέν Τζιαμπάο και η πολιτική καρατόμηση του νεομαοϊκού Μπο Σιλάι από τη θέση του γραμματέα του κόμματος στη μεγαλούπολη Τσονγκτσίνγκ μόλις 24 ώρες αργότερα. Στην έκπληξη και τα πολλά ερωτηματικά που προκάλεσε η απομάκρυνση του Μπο, το καθεστώς φαίνεται να απαντά με τη δημοσίευση μιας ομιλίας που είχε εκφωνήσει πριν από 15 ημέρες ο επόμενος ισχυρός άνδρας της Κίνας. Η ομιλία του Σι Τζινπίνγκ δημοσιεύθηκε στο επίσημο όργανο της Κεντρικής Επιτροπής ενώ είχε εκφωνηθεί την 1η Μαρτίου ενώπιον των φοιτητών της Κεντρικής Σχολής του κόμματος. Σε εκείνη την ομιλία, ο άνθρωπος που θα διαδεχθεί πιθανότατα τον επόμενο χρόνο τον Χου Τζιντάο στην Προεδρία της χώρας, είχε τονίσει την ανάγκη για καθαρότητα και ενότητα στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας. «Η έλλειψη ιδεωδών, το αποκλίνον στυλ, η έλλειψη αρχών και η παράβαση καθήκοντος απαντώνται σε διάφορους βαθμούς σε ορισμένα μέλη ή στελέχη του κόμματος και αποδυναμώνουν το κύρος του στον λαό» είχε σημειώσει. Ο Σι είχε εκφράσει την ανησυχία του για τους συμπολίτες του που «εντάσσονται στο κόμμα για να κάνουν καριέρα». Είναι αυτά τα «ορισμένα πρόσωπα που γίνονται μέλη του κόμματος όχι γιατί πιστεύουν στον μαρξισμό ή θέλουν να αφιερωθούν στον σοσιαλισμό με τα χρώματα της Κίνας ή μάχονται μέχρι τέλους για τον κομμουνισμό αλλά γιατί, αν γίνουν στελέχη, έχουν προσωπικά προνόμια». Ο Σι είχε προειδοποιήσει, τέλος, τους μελλοντικούς ηγέτες της Κίνας ότι «η διατήρηση της ιδεολογικής καθαρότητας του κόμματος είναι η εγγύηση της ενότητάς του γύρω από έναν ορθό πολιτικό προσανατολισμό».
ΤΟ ΝΕΟ ΠΟΛΙΤΜΠΙΡΟ. Ο μέλλων πρόεδρος φαίνεται να φωτογράφιζε με εκείνη την ομιλία τον φιλόδοξο Μπο. Η επίκλησή του, ωστόσο, στον «ορθό πολιτικό προσανατολισμό» αφήνει πολλά περιθώρια σε ερμηνείες για τη μάχη που βρίσκεται σε εξέλιξη στον πυρήνα του κόμματος ανάμεσα στους υποτιθέμενους μεταρρυθμιστές και τους λεγόμενους σκληροπυρηνικούς για τον έλεγχο της εξουσίας. Τον προσεχή Οκτώβριο το συνέδριο του κόμματος θα αναδείξει τα επτά από τα εννέα μέλη της Μόνιμης Επιτροπής του Πολίτμπιρο (οι δύο θέσεις είναι καπαρωμένες από τον Σι και τον Λι Κετσιάνγκ), ενώ λίγους μήνες αργότερα ο Πρόεδρος και ο Πρωθυπουργός θα παραδώσουν τη σκυτάλη στους διαδόχους τους. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η ζυγαριά φαίνεται να γέρνει αποφασιστικά υπέρ των πρώτων. Στην τελευταία συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε ως επικεφαλής της κυβέρνησης, ο Γουέν Τζιαμπάο προειδοποίησε ότι χωρίς πολιτικές μεταρρυθμίσεις στο κόμμα και τη διακυβέρνηση η Κίνα θα κινδυνεύσει με ακόμη μια «ιστορική τραγωδία» όπως εκείνη που είχε ζήσει με την Πολιτιστική Επανάσταση. Ο Σι Τζινπίνγκ είχε εξηγήσει, μιλώντας στους φοιτητές, ότι χωρίς καθαρή σκέψη «τα ιδεώδη δεν μπορούν να είναι ισχυρά και η πολιτική θέση μπορεί να κάμπτεται εύκολα». Οι περισσότεροι από τους αξιωματούχους που θεωρούνται φαβορί για να καταλάβουν μια θέση στη Μόνιμη Επιτροπή θεωρούνται ευνοούμενοι του απερχόμενου Προέδρου.
Τα στοιχεία αυτά συντείνουν στην εκτίµηση ότι η νίκη βρίσκεται στα χέρια των µεταρρυθµιστών. Κανένας, όµως, δεν βιάζεται να προδικάσει το αποτέλεσµα. Κι αυτή η επιφυλακτικότητα εδράζεται σε µια σειρά από λόγους: για τους αναλυτές, ο ίδιος ο Σι παραµένει αχαρτογράφητος ιδεολογικά, ενώ οι ταµπέλες του «σκληροπυρηνικού», του «φιλελεύθερου», του «συντηρητικού» ή του «µεταρρυθµιστή» που συνοδεύουν τους πρωτοκλασάτους ενέχουν µια σχετική δόση αυθαιρεσίας. Οπως σηµειώνει η εφηµερίδα «Ιντιπέντεντ», κανένας δεν γνωρίζει τι διαµείβεται στο Πολίτµπιρο όταν κλείνουν οι πόρτες. Οσο κι αν αποµακρύνεται από το κοµµουνιστικό παρελθόν του, το κινεζικό καθεστώς έχει διατηρήσει πολλά στοιχεία από τη λειτουργία του σοβιετικού καθεστώτος. Κι ένα από αυτά είναι η εχεµύθεια. Αντίθετα µε τον φωτογενή και εξωστρεφή Μπο, που µε το στυλ του ήταν µια παραφωνία στον γενικό κανόνα, οι ηγέτες της Κίνας µιλούν από ελάχιστα έως καθόλου και προτιµούν την αφάνεια από το φαίνεσθαι. Ώς την τελική µάχη του Οκτωβρίου, οι διάφορες τάσεις θα συνεχίσουν να δίνουν τις µάχες τους κεκλεισµένων των θυρών και µε τους «αδιάκριτους» να µην έχουν πρόσβαση στα κανάλια της πληροφόρησης. Μέχρι τότε, δουλειά δεν θα έχουν µόνο οι αναλυτές αλλά και οι οιωνοσκόποι.